Steeds meer mensen in Nederland en België hebben te maken met een narcist.
Omdat jij dit artikel leest is de kans vrij groot dat jij tot deze groep van slachtoffers behoort.
Hoe merk je dat iemand een narcist is? Wat is het gedrag van een narcist?
De narcist kenmerken in dit artikel kunnen je helpen om een narcist te herkennen en je krijgt ook tips om met een narcist om te gaan.
Doel van deze blog: Deze blog helpt je de kenmerken van narcistisch gedrag te herkennen en biedt praktische tips om met narcisten om te gaan. Of je nu persoonlijk betrokken bent bij een narcist of gewoon meer wilt weten, dit artikel geeft je de tools om narcisme in je omgeving te identificeren en er effectief mee om te gaan.
Wat is een narcist?
Tijdens een studie naar narcistische persoonlijkheidskenmerken werden gegevens verzameld van 34.653 volwassenen.
Daaruit bleek dat 6,2% van de ondervraagden narcistische persoonlijkheidskenmerken vertoonden.
Narcisme is dus helemaal niet zo zeldzaam als je misschien zou denken! De kans is dan ook groot dat ook jij met een narcist in aanraking komt. Dit kan op elke gebied zijn: van werk en vriendschappen tot familie-en liefdesrelaties.
Maar wat is narcisme nu precies?
Narcisme is een complexe persoonlijkheidsstoornis die zich vooral wortelt in een gevoel van superioriteit, een innerlijk gebrek aan zelfvertrouwen en een ego dat constant moet gevoed worden.
Deze persoonlijkheidsstoornis uit zich in typisch narcistisch gedrag zoals onder meer arrogantie, minachting, manipulatie, egoïsme, kleinzieligheid en gebrek aan verantwoordelijkheid.
Het is geen geheim dat sociale media ons gevoel van zelfvertrouwen heeft aangetast.
We worden overspoeld met de meest fantastische vakantiekiekjes en foto’s die benadrukken hoe fijn het leven van anderen wel is. Hoe grandiozer het leven op sociale netwerksites wordt voorgesteld hoe groter het gevoel van bewondering
We krijgen bewerkte selfies te zien zodat onze vrienden en kennissen er allemaal even perfect uitzien.
Verschillende studies hebben aangetoond dat de opkomst van selfies op sociale netwerksites zeker geleid heeft tot een toename van narcisme.
Narcisme beperkt zich echter niet tot de wereld van sociale media. Ook in de ‘echte’ wereld is narcisme alom tegenwoordig.
Misschien denk je bij het woord narcist inderdaad aan iemand die graag in het middelpunt van de belangstelling staat.
Aan iemand die anderen duidelijk wil maken hoe goed hij alles voor mekaar heeft, aan iemand die zichzelf zo bewondert dat hij dat van anderen ook verwacht.
Dat is inderdaad typische narcistisch gedrag. Maar besef vooral goed dat er met een narcist eigenlijk veel meer aan de hand is.
Laten we even nagaan welke narcist kenmerken er zoal zijn. Of lees hoe je met 1 simpele vraag een narcist kunt herkennen.
Wat zijn de belangrijkste narcist kenmerken?
Wat zijn de kenmerken van een narcist? Ontdek hier de belangrijkste eigenschappen van een narcist:
Kenmerk #1: een grandioos gevoel van belangrijkheid
Een van de duidelijkste narcist kenmerken is grootheidswaanzin, een onrealistisch gevoel van superioriteit.
Narcisten voelen zich te goed voor alles wat gemiddeld of gewoon is.
Ze geloven dat ze uniek en speciaal zijn en verwachten hiervoor ook erkenning. Bovendien zijn ze ervan overtuigd dat ze alleen begrepen kunnen worden door andere ‘speciale’ mensen.
Als het aankomt op hun talenten en prestaties overdrijven ze deze vaak of zullen ze zelfs ronduit liegen.
Kenmerk #2: een fantasiewereld die hun superioriteit ondersteunt
Omdat de werkelijkheid hun grandioze kijk op zichzelf niet ondersteunt, leven narcisten vaak in een fantasiewereld.
Een typisch narcist kenmerk is het creëren van een eigen wereld waarin narcisten succesvol zijn en macht hebben.
Ze verwachten ook dat anderen meegaan in deze illusie. Deze fantasiewereld beschermt hen tegen hun gevoelens van innerlijke leegte en schaamte.
Merken narcisten dat anderen dit ideale beeld dreigen te doorprikken dan worden ze heel defensief en kunnen ze zelfs in narcistische woede uitbarsten.
Lees ook: Ontdek de grootste mythe over narcisme.
Kenmerk #3: constante hunkering naar bewondering
Af en toe een compliment krijgen is lang niet voldoende voor narcisten. Hun narcistische voorraad moet constant aangevuld worden.
Ze omringen zich met mensen die bereid zijn om tegemoet te komen aan dit obsessieve verlangen naar bevestiging. Relaties met narcisten missen daarom diepgang.
Narcisten vragen zich niet af wat ze voor iemand anders kunnen betekenen maar wat anderen kunnen betekenen voor hen.
Kenmerk #4: gevoel dat ze gerechtigd zijn in alles wat ze doen
Wat narcisten willen, dat verwachten ze ook te krijgen.
Narcisten vinden zichzelf zo bijzonder dat ze altijd en overal een voorkeursbehandeling verwachten. Omdat ze zichzelf als superieur beschouwen vinden ze dit hun goed recht.
Zolang er voldaan wordt aan hun wensen en eisen zijn anderen waardevol voor narcisten. Wordt hier niet meer aan voldaan dan worden andere mensen waardeloos en dat zullen narcisten ook laten blijken.
Lees ook: Kan een narcist gelukkig zijn?
Kenmerk #5: gebruik maken van anderen zonder enig gevoel van schuld of schaamte
Narcisten hebben een totaal gebrek aan empathie. Ze zijn niet bereid om zich in te leven in de gevoelens van anderen. Meer nog: ze kunnen het gewoon niet.
Mensen in hun leven beschouwen ze louter als hulpmiddelen om hun constante behoefte aan narcistische voorraad aan te vullen.
Soms maken narcisten doelbewust gebruik van anderen maar net zo goed doen ze dit onbewust vanuit hun gevoel dat ze gewoon aanspraak maken op een betere behandeling.
Deze studie suggereert dat narcistische individuen eerder geneigd zijn oneerlijk gedrag te vertonen vanwege hun neiging om prioriteit te geven aan eigenbelang en anderen uit te buiten voor persoonlijk gewin. Het gedrag toonde ook een gebrek aan schuldgevoel.
Kenmerk #6: toxisch gedrag: pesten, kleineren, manipuleren
Als anderen iets hebben wat narcisten willen dan voelen ze zich bedreigd. Dit kan gaan over materiele zaken maar net zo goed over succes en zelfs over karaktereigenschappen.
Ook voelen ze zich bedreigd door mensen die niet aan hun constante behoefte aan narcistische voorraad tegemoet komen.
In deze situaties gaan narcisten meteen in verdedigingsmodus. Wordt hun verdedigingsmechanisme geactiveerd dan gaan ze in de tegenaanval. Aanvallen doen ze steeds met toxisch gedrag.
Nu je zo de narcist kenmerken hebt gelezen vraag je je misschien af waar narcistisch gedrag precies vandaan komt.
Wat is de oorzaak van narcisme?
Volgens onderzoek treft een narcistische persoonlijkheidsstoornis meer mannen dan vrouwen. Narcist kenmerken komen gemiddeld 7,7% meer voor bij mannen dan bij vrouwen. 1 Prevalence, Correlates, Disability, and Comorbidity of DSM-IV Narcissistic Personality Disorder: Results from the Wave 2 National Epidemiologic Survey on Alcohol and Related Conditions
Narcisme ontstaat vaak in de tienerjaren of de vroege volwassenheid. Ook jongere kinderen kunnen narcist kenmerken vertonen.
In de meeste gevallen zijn deze eigenlijk gewoon typerend voor een bepaalde leeftijd. Dit betekent helemaal niet dat deze kinderen op latere leeftijd als vanzelfsprekend een narcistische persoonlijkheid zullen ontwikkelen.
Ander onderzoek wijst uit dat er een verband bestaat tussen de opvoeding en een narcistische persoonlijkheid. Toch is er niet ’één’ manier van opvoeden dat altijd leidt tot narcisme. 2 Narcissistic traits in young people: understanding the role of parenting and maltreatment
Een narcistische persoonlijkheidsstoornis wordt vaak ontwikkeld door een combinatie van opvoeding, omgevingsfactoren en erfelijkheid.
Volgende opvoedingsfactoren worden in verband gebracht met het ontwikkelen van een narcistische persoonlijkheidsstoornis:
- Overbezorgdheid of ‘helikopter’-ouderschap
- Te veel verwennen en te vaak toegeven tijdens de opvoeding
- Een tekort aan warmte en geborgenheid
- Overwaardering
- Algemeen misbruik of narcistisch misbruik door een van de ouders
Ben je opgevoed door een narcistische moeder of heb je kinderen met een narcistische partner dan kun je je afvragen: ‘Is narcisme erfelijk?’
Uit een studie uitgevoerd bij 304 tweelingen blijkt dat sommige persoonlijkheidskenmerken van narcisme inderdaad enigszins genetisch bepaald zijn.
Gevoelens van superioriteit bleken voor 23% genetisch bepaald te zijn.
Zich gerechtigd voelen om meer te verkrijgen dan anderen bleek voor 35% genetisch bepaald te zijn.
Wat zijn de gevolgen voor slachtoffers van narcisme?
Narcisme wordt vaak in een adem genoemd met zelfliefde. In psychologische termen echter wordt narcisme niet exact omschreven als zelfliefde – tenminste niet van het echte soort.
Hoezo? Een narcist houdt toch van zichzelf. Dat is inderdaad juist maar narcisme kan wat betreft zelfliefde veel nauwkeuriger omschreven worden.
Narcisten zijn niet verliefd op hun ware zelf. Ze houden van een geïdealiseerd, grandioos beeld van zichzelf. Ze zijn verliefd op dit vertekend zelfbeeld net omdat ze hiermee diepe gevoelens van onzekerheid kunnen onderdrukken en verbergen.
Hoe bedreven een narcist ook is in het opzetten van maskers, dit superieure beeld van zichzelf in stand houden gaat niet vanzelf. Hiervoor moet een narcist veel inspanningen leveren en toxisch gedrag is hiervan vaak het gevolg.
Maar al te vaak leidt het toxische gedrag van een narcist tot narcistisch misbruik. Narcistische manipulatie verwart je, doet je twijfelen aan de realiteit en tast je gevoel van eigenwaarde aan.
Het narcistisch slachtoffersyndroom is geen erkende aandoening. Toch erkennen deskundigen dat narcistisch misbruik een ernstige en langdurige schadelijke gevolgen kan hebben voor de geestelijke gezondheid van de slachtoffers.
Uit onderzoek blijkt dat het leven met iemand die NPD heeft een aanzienlijke psychologische tol kan hebben van romantische partners en familieleden, wat kan leiden tot hoge niveaus van last, depressie en angst.
Met welk type narcist heb ik te maken?
Vermoed jij dat je met een narcist te maken hebt? Doe de gratis narcisme test ( 4 min.) en kom direct te weten met welk type narcist je te maken hebt.
Schadelijke gevolgen van narcistisch gedrag
Je denkt er misschien niet zo meteen aan maar narcistisch misbruik is een vorm van trauma- en stressbeleving.
Het heeft zowel op korte als lange termijn negatieve gevolgen voor je geestelijke en ook vaak voor je lichamelijke gezondheid.
- Je gaat de realiteit helemaal anders interpreteren.
- Je voelt je niet meer op je gemak bij de narcist en gaat op eieren lopen.
- Je zet je eigen behoeften en verlangens opzij en je offert je op voor de narcist.
- Je krijgt problemen met je gezondheid en krijgt lichamelijke klachten.
- Je ervaart een constant gevoel van wantrouwen tegenover iedereen in je omgeving.
- Je gaat jezelf isoleren van anderen – zowel mentaal als fysiek.
- Je ervaart emotionele problemen zoals angst of schuld.
Herken je bepaalde narcist kenmerken en herken je ook de schadelijke gevolgen van narcistisch gedrag? Besef dan vooral goed dat je niet alleen bent, ook al heb je vaak het gevoel van wel.
Over de hele wereld zijn er miljoenen mensen die geconfronteerd worden met narcisme, of het nu gaat over een familielid, collega, werkgever, vriend of partner. Deze vorm van psychologisch misbruik is niet gebonden aan geslacht, cultuur, sociale klasse of religie.
Een narcistische collega, werkgever of zelfs een narcistische vriend kun je makkelijker vermijden dan een narcistisch familielid of een narcistische partner.
Je brengt misschien wel veel tijd door met je collega of werkgever, maar zodra je de deur van je kantoor achter je dichttrekt verdwijnt die even uit je leven. En hoewel je met narcistische vrienden of familieleden een steviger band hebt kun je deze ook even uit je leven ‘schrappen’.
Veel moeilijker wordt het als je te maken hebt met een narcistische partner of een narcistische ex-partner (vooral als er kinderen in het spel zijn) of een narcistische partner.
Hoe ga je om met een narcistische ex of partner?
Het is niet gemakkelijk om een narcist te verlaten. Traumabinding is een van de belangrijkste redenen hiervoor. Van traumabinding is er sprake als het slachtoffer zich gaat binden aan zijn misbruiker.
De band die het slachtoffer voelt ontstaat door een cyclus van misbruik en positieve bekrachtiging.
Na elke vorm misbruik betuigt de narcist weer zijn liefde en spijt en probeert hij zijn slachtoffer te overtuigen om te blijven. Dit patroon heeft voor het slachtoffer een verslavende werking.
Maar ook het explosieve karakter en de typische narcist eigenschappen zorgen er vaak voor dat slachtoffers niet uit een toxische relatie willen of kunnen stappen.
Naast de vraag ‘Wat is een narcist?’ is de tweede vraag die je je stelt wellicht ‘Hoe ga je om met een narcistische ex of partner?’
Deze studie suggereert hoe narcisten agressief en manipulatief gedrag kunnen vertonen tegenover hun ex-partners, wat kan leiden tot aanzienlijk leed en beperkingen.
Tip 1: informeer je over narcisme
De eerste stap is je bewust te worden van de realiteit van je situatie en die te erkennen.
In eerste instantie komen narcisten charmant en sympathiek over. Hierdoor worden de toxische kenmerken van de narcist maar al te vaak over het hoofd gezien.
Om je te wapenen tegen narcistisch misbruik of om ervan te herstellen bij een narcistische ex-partner is het belangrijk dat je deze schadelijke kenmerken heel goed kent.
Lees ook: 5 Tips om Emotionele Chantage te Herkennen & Doorbreken
Tip 2: stel duidelijke grenzen en bewaak deze ook
Een narcist houdt er niet van als anderen grenzen stellen.
Geobsedeerd tast een narcist grenzen af en probeert hij manieren te vinden om deze te doorbreken. Hierbij heeft hij een heel bewust doel: controle uitoefenen over anderen.
Daarom is het belangrijk heel duidelijke grenzen te stellen en deze ook af te dwingen. Zorg ervoor dat je serieus wordt genomen door je narcistische (ex)-partner.
Tip 3: werk aan je zelfvertrouwen
Je gevoel van eigenwaarde en je zelfvertrouwen hebben door het narcistisch gedrag van je partner ongetwijfeld een flinke deuk gekregen.
Hoe groter je zelfvertrouwen wordt hoe makkelijker je kunt omgaan met het toxische gedrag van je narcistische (ex)-partner.
Je eigenwaarde terugwinnen kan een moeilijk proces zijn. Zeker als je door een narcist gedumpt bent.
Investeer daarom in jezelf: zorg goed voor jezelf, stel nieuwe doelen, omring je met mensen die goed voor je zijn.
Tip 4: houd geen of zo weinig mogelijk contact
Helemaal ‘no contact’ gaan is de beste strategie om los te komen van een narcistische ex-partner.
Dit kan voor jou een hele uitdaging zijn vooral als je omwille van de kinderen nog contact hebt met elkaar.
Toch moet je weten dat het ook in dit geval mogelijk is om los te komen van de narcist.
Communiceer alleen over zaken die met de kinderen te maken hebben en neem zowel emotioneel als fysiek afstand.
Conclusie
Heb je te maken met een narcist? Dan kan dat behoorlijk schrikken zijn.
Neem het jezelf niet kwalijk. Dit soort informatie krijg je niet op school en een huisarts vertelt het je ook niet.
Mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis veranderen meestal niet, dus houd daar rekening mee. Want leven met een narcist is zwaar.
Maar er zijn gelukkig veel dingen die je kunt doen om het leven met een narcist draaglijker te maken.
Professionele ondersteuning is ten zeerste aan te raden als je te maken hebt met een narcist. Je hoeft geen advies in te winnen bij je vriendinnen. Of ingewikkelde psychologie-boeken lezen over hoe narcisten denken.
In mijn gratis hulpgids ‘Narcist Ontmaskerd’ leg ik uit wat je nu het beste kunt doen om jezelf tegen narcistisch misbruik te beschermen.
Vul hieronder de Narcisme test in en dan stuur ik je de hulpgids gratis op: