6 Tips voor Omgaan & Loslaten van Narcistische Ouders

Omgaan en loslaten van narcistische ouders is niet makkelijk.

Als volwassen kind van narcistische ouders blijf je het gevoel hebben dat ze over je schouder meekijken en controle willen uitoefenen op alles wat je onderneemt.

In dit artikel bespreek ik de gevolgen van kind zijn van narcistische ouders en kom je te weten waarom een narcistisch ouder schadelijk is voor je gezondheid.

Ik geef je ook nuttige tips om omgaan en loslaten van narcistische ouders zo efficiënt mogelijk aan te pakken.

Kind zijn van een narcistische ouder

Opgevoed worden door een narcistische ouder geeft aanleiding tot de overtuiging: “Ik ben niet goed genoeg.”

De kinderen leren te passen in de vormen die hun ouder voor hen creëert, en dit kan leiden tot angst voor het kind dat voortdurend zijn eigen persoonlijkheid opzij schuift om de ouder te plezieren.

Veel psychologische theorieën – van Sigmund Freud tot Carl Rogers – wijzen uit dat de manier waarop ouders met hun kinderen omgaan bepalend is voor hun volwassen leven en persoonlijkheid.

Het is niet onbekend dat narcistische ouders hun kinderen heel wat psychologische schade toebrengen.

Narcistische ouders zien kinderen als een verlengstuk van zichzelf. Ze gebruiken hen om hun gevoel van eigenwaarde te vergroten.

Dankzij hun kinderen krijgen ze aandacht: ‘Kijk eens hoe perfect mijn kind is. Heb ik het niet goed gedaan!”

Kinderen vormen zich naar de mal die narcistische ouders voor hen creëren. Omdat het kind het gevoel heeft dat het koste wat kost in deze mal moet passen schuift het zijn eigen persoonlijkheid opzij.

Plaats voor de emoties van het kind is er helemaal niet en zo leert het dat zijn eigen gevoelens en gedachten onbelangrijk zijn.

Lees tip: Is narcisme erfelijk? Dit moet je weten.

Opgevoed worden door narcistische ouders

In tegenstelling tot wat je misschien denkt zijn narcistische ouders niet altijd gemeen. Ze zijn vaak heel aardig maar deze welwillendheid gaat altijd gepaard met voorwaarden.

Ze hebben hun kinderen voorwaardelijk lief. Een kind voelt dit al snel aan en gaat denken dat ze de ouder iets verschuldigd zijn.

Het toxische gedrag van een narcistische ouder creëert voor een kind een heel onzekere situatie. Het groeit op met het gevoel van ‘als ik beter was dan zouden mijn ouders meer van me houden’.

Opgroeien met het gevoel dat je ‘niet goed genoeg’ bent laat diepe sporen na waarvan je ook in je volwassen leven nog de gevolgen draagt. Bovendien wil je niet dat je ouder die narcistische oma of opa wordt..

De moeilijkheid van opgroeien met een narcistische ouder is dat het kind vaak niet beseft dat er iets mis is. Als we opgroeien, weten we alleen waar onze families aan worden blootgesteld. Het kan jaren later zijn dat het kind, vaak nu een volwassene, zijn kindertijd begint te begrijpen.

Vraag je je af wat nu precies zo kenmerkend is voor narcistische ouders? Aan de hand van de onderstaande kenmerken kom je het te weten.

Lees ook: 8 signalen om een narcistische moeder te herkennen

Hoe herken je een narcistische ouder? 12 Kenmerken

Hier zijn de 12 kenmerken van narcistische ouders:

1. In het openbaar de ‘perfecte’ ouder lijken maar achter gesloten deuren het kind emotioneel verwaarlozen en kritiek geven.

2. Hun kind de schuld geven van problemen die eigenlijk het gevolg zijn van hun eigen gedrag.

3. Doet het kind niet (meteen) wat de narcistische ouder wil, dan geeft hij of zij het kind heel bewust een slecht gevoel.

4. Steeds weer benadrukken hoeveel ze wel doen en opgeven voor het kind.

5. Voorwaarden verbinden aan de liefde voor het kind.

6. Niet meeleven met belangrijke gebeurtenissen in het leven van het kind.

7. Opscheppen over de prestaties van het kind tegenover anderen maar het kind zelden erkennen of steunen.

8. Heel bewust gevoelens van angst oproepen en het kind naar beneden halen.

9. Het kind gebruiken om zelf aandacht te krijgen en voor persoonlijk gewin.

10. Zich storen aan het kind als het om aandacht of bevestiging vraagt.

11. Excuses verzinnen om de tijd dat ze met hun kind doorbrengen te beperken.

12. Plotselinge stemmingswisselingen en wispelturige woede vertonen tegenover het kind.

Je beseft vast wel hoe schadelijk al deze kenmerken kunnen zijn voor de ontwikkeling van een kind en zijn latere volwassen leven.

Narcistisch ouderschap kan zelfs schadelijk zijn voor je gezondheid!

Wat zijn de gevolgen van leven met een narcistische ouder?

In het openbaar worden narcistische ouders gezien als perfect en liefdevol.

Maar achter gesloten deuren gaan ze tekeer, bekritiseren ze hun kinderen en ontnemen hen alle emotionele verbondenheid.

Narcistische ouders willen hun kinderen onder controle houden en kunnen heel bezitterig zijn als het op hun kinderen aankomt.

Net zoals in toxische relaties zien narcistische ouders hun kinderen alleen maar als hulpmiddel om in hun narcistische behoeften te voorzien.

Deze manier van opvoeden laat vernietigende sporen na die je je hele volwassen leven achtervolgen.

Het grote gevaar dat hierin schuilt is dat volwassen kinderen van narcistische ouders onbewust op zoek gaan naar een narcistische partner. Liefde die gebaseerd is op manipulatie en waar voorwaarden aan vasthangen voelt voor hen namelijk vertrouwd aan.

Helaas is dit niet alleen een gevoel. Het is ook daadwerkelijk zo want een narcistische vader of een narcistische moeder verandert niet.

1. Moeite met beslissingen nemen

Volwassen kinderen van narcistische ouders zijn bang dat ze anderen zullen kwetsen door te kiezen voor wat goed voor hen is.

Ze zijn namelijk ‘getraind’ om altijd rekening te houden met de behoeften van hun ouders.

Daarom kunnen ze maar moeilijk beslissingen nemen die goed zijn voor hen zonder zich egoïstisch te voelen.

Hun hele leven staat vaak in het teken van ‘goed doen’ voor een ander en ze cijferen hun eigen wensen en behoeften weg.

2. Imposter syndroom

Opgevoed worden door een narcistische ouder kan je als volwassene het gevoel geven dat je maar weinig te bieden hebt.

Dat komt voort uit het feit dat je talenten en vaardigheden tijdens je kinderjaren werden genegeerd of gebagatelliseerd.

Bij het Imposter syndroom hebben mensen het gevoel dat ze anderen steeds bedriegen, ook al is dit helemaal niet het geval.

Als ze succesvol zijn hebben ze het gevoel dat ze dit niet ‘verdienen’. Krijgen ze complimenten dan gaan ze er als vanzelfsprekend van uit dat anderen zich in hen vergissen.

3. Schuldgevoelens omwille van een eigen leven

Zelfs na het opgroeien te midden van leugens, emotionele manipulatie en misbruik blijven kinderen erg loyaal ten opzichte van hun ouders.

Zo erg zelfs dat ze zich vaak schuldig voelen omdat ze het goed hebben in hun volwassen leven. Net zo goed voelen ze zich schuldig als ze afstand proberen te nemen of grenzen stellen.

4. Eigen behoeften en wensen aan de kant schuiven

Een narcistische ouder leeft via zijn kind. De behoeften van het kind worden genegeerd waardoor het kind leert dat zijn eigen behoeften en wensen niet belangrijk zijn.

5. Chronische schuldgevoelens

Narcistische ouders zijn emotioneel niet beschikbaar voor hun kinderen. Ze zijn te veel met zichzelf en hun eigen behoeften bezig om de emotionele pijn van hun kind aan te voelen.

Kinderen van narcistische ouders worden emotioneel verwaarloosd en zijn ervan overtuigd dat dit hun schuld is. Deze schuldgevoelens nemen ze mee tot in de volwassenheid.

Worden ze geconfronteerd met situaties waarbij bepaalde emoties naar boven komen – of het nu verdriet of boosheid is – denken ze nog steeds dat ze hier schuld aan hebben.

6. Zichzelf onzichtbaar maken

Kinderen van narcisten hebben de neiging zich onzichtbaar te maken om emotionele uitbarstingen van hun ouders te voorkomen.

Narcisten zijn verslaafd aan aandacht omdat hun narcistische voorraad hiermee wordt aangevuld. Krijgen ze deze niet dan kunnen ze allerlei emoties tentoonspreiden, gaan van woede-uitbarstingen tot tranen.

Kinderen willen te allen tijde vermijden dat hun ouders vervallen emotionele uitbarstingen en maken zichzelf daarom zo onzichtbaar mogelijk. Ook volwassenen blijven ze altijd op eieren lopen om emotionele uitbarstingen te voorkomen.

7. Hechtingsproblemen

Emotionele verwaarlozing of manipulatie zorgt ervoor dat kinderen geen gevoel van veiligheid ontwikkelen.

Kinderen van narcistische ouders ervaren niet die veilige basis die ze nodig hebben om zich op hun gemak te voelen bij anderen en in hun omgeving.

Deze basis van vertrouwen is belangrijk om op volwassen leeftijd evenwichtige relaties aan te gaan.

Volwassen kinderen van narcistische ouders lijden daarom heel vaal aan bindingsangst of verlatingsangst.

8. Hyperwaakzaamheid

Het gedrag van narcistische ouders in onvoorspelbaar.

Het ene moment kan een narcistische ouder heel aardig zijn – vooral in publieke situaties – het andere moment barsten ze in woede uit of zijn ze emotioneel helemaal niet bereikbaar.

Kinderen weten nooit in welke bui hun narcistische ouder zal zijn en dat maakt hen hyperwaakzaam.

Juist daarom staan volwassen kinderen van narcisten vaak heel argwanend in het leven tot op het punt dat ze zelfs tekenen van paranoia kunnen gaan ontwikkelen.

Je realiseerde je misschien al langer dat je kindertijd niet altijd even fijn was. Misschien vallen alle stukjes van de puzzel in elkaar en besef je waarom je bepaalde problemen in je leven ervaart.

Het kan een hele schok zijn om te beseffen dat je werd opgevoed door een narcistische vader of een narcistische moeder. In zekere zin maak je een rouwproces door om je verloren kindertijd.

“She does not control me anymore but I can hear her voice sometimes”

Als volwassene is het tijd om je eigen leven te leiden. Maar met een narcistische ouder die over je schouder meekijkt en nog steeds controle over jou uitoefent is dit niet makkelijk.

Toch is het mogelijk om voldoende veerkracht te ontwikkelen om te herstellen van een narcistische opvoeding.

In 2020 werd een interessante studie uitgevoerd. Deze kreeg de toepasselijke naam ‘She does not control me anymore but I can hear her voice sometimes’. In het Nederlands: ‘Ze oefent geen directe controle meer uit op mij, maar soms kan ik haar stem nog horen.’

De studie onderzocht hoe kinderen van narcistische moeders er toch in slaagden voldoende veerkracht te ontwikkelen om omgaan met een narcistisch ouder makkelijker te maken.

Omgaan met een narcistische ouder? 6 praktische tips

1. Accepteren en loslaten

Het is niet makkelijk om onder het juk van narcistische ouders vandaan te komen.

Ook als volwassene blijf je op je hoede om je narcistische moeder of je narcistische vader niet van streek te maken.

Aanvaarden wie ze zijn kan je helpen om je angstgevoelens te verminderen. Laat de manier waarop ze je behandelen los.

Hun toxische gedrag is niet op jou persoonlijk gericht maar is de projectie van hoe zij zich voelen over zichzelf. Lees hier eens over verder in het artikel over het herkennen en doorbreken van emotionele chantage.

2. Maak van zelfcompassie een prioriteit

Je hebt een moeilijke jeugd doorgemaakt waarbij je op geen emotionele steun van je narcistische ouders kon rekenen.

Empathie was hen totaal vreemd. Hoewel je misschien op materieel vlak alles kreeg wat je wilde ervaarde je op emotioneel vlak alleen maar leegte.

Door zelfcompassie kun je deze leegte opvullen.

Besef vooral goed dat het oké is om jouw behoeften en verlangens op de eerste plaats te zetten – ook als je ouders je aandacht opeisen.

Net zo goed is het oké om tijd voor jezelf te nemen en om nee te zeggen zonder je narcistische ouders uitleg te geven.

3. Bepaal je grenzen en houd je er ook aan

Ook wanneer je volwassen bent zullen narcistische ouders nog steeds je grenzen aftasten en proberen te overschrijden.

Vaak doen ze dit gewoon omdat ze zich hiertoe nog steeds gerechtigd voelen.

Je narcistische moeder kan onuitgenodigd bij je thuis verschijnen. Je narcistische vader kan bepaalde huisregels overtreden om een reactie uit te lokken.

Stel duidelijke grenzen stellen en hang aan het overtreden van deze grenzen ook consequenties vast.

4. Wees open over beslissingen die je neemt

Omdat je bang bent om weer kritiek te krijgen ben je misschien geneigd beslissingen te verbergen voor je ouders.

Geef duidelijk aan wat je plannen zijn en vermeld kordaat dat je nu je eigen leven leidt en heel goed weet wat het beste is voor jezelf.

Je kunt je ongetwijfeld aan teleurstellende of boze blikken verwachten omdat je opkomt voor jezelf.

Misschien ondernemen je narcistische ouders wel gaslight pogingen: “Je bent gek.” of “Je weet niet waar je aan begint.” Het beste wat je kunt doen is deze uitspraken gewoon negeren.

Lees ook: Ouderschap en narcisme.

5. Verwacht je aan hun volgende zet

Narcisme is een heel ingewikkelde persoonlijkheidsstoornis. Hoe een narcist zich in bepaalde situaties zal gedragen is echter vaak heel voorspelbaar.

6. Neem letterlijk afstand

Iedereen ervaart wel enige druk om familierelaties in stand te houden. Het blijven tenslotte je ouders…

Helaas doen deze banden ook vaak meer kwaad dan goed. Wordt het je allemaal teveel overweeg dan zeker om deze relatie even tijdelijk stop te zetten.

Zeg je ouders ook waarom je dit doet. Ze zullen er niet door veranderen en als je de relatie weer opneemt zul je ongetwijfeld weer met hun narcistische gedrag geconfronteerd worden.

Afstand nemen kan voor jou echter helend werken. Neem pas weer contact met hen op als jij je er helemaal klaar voor voelt.

Ik hoop dat deze tips je helpen om omgaan met narcistische ouders wat makkelijker te maken.

Maar ik besef ook heel goed dat dit makkelijker gezegd dan gedaan is. Het kan heel moeilijk zijn om in je eentje met een narcistische ouder om te gaan.

Conclusie

Ook het herstelproces van narcistisch ouderschap is niet makkelijk. Het kan een hele opgave zijn om in je eentje dit hele herstelproces te moeten doormaken.

Zo’n herstelproces kost je niet alleen veel energie maar ongetwijfeld zul je ook tegen bepaalde zaken aanlopen waar je geen raad mee weet.

Daarom kun je rekenen op mijn hulp om omgaan met narcistische ouders draaglijker te maken.

Professionele ondersteuning is namelijk altijd aan te raden als je te maken hebt met narcisme. Het enige wat je hoeft te doen om deze ondersteuning te krijgen is mijn narcisme test maken.

Aan de hand van deze test kun je ontdekken of je opgevoed werd door narcistische ouders en welke impact dit op je leven heeft. Deze test maak je helemaal gratis en anoniem.

Na het maken van deze test krijg je van mij een gratis hulpgids toegestuurd die helemaal in het teken staat van narcisme.

Hierin vind je heel wat informatie en tips over narcisme die je kan helpen om op een doeltreffende manier om te gaan met narcistische ouders.

Je leert met deze hulpgids ook om je eigen leven weer in de hand te nemen zodat het herstelproces van narcistisch ouderschap vlotter verloopt.

Je kan hieronder direct met de gratis narcisme test starten: