Wat Is Passief Agressief? Betekenis, Uitleg + 7 Voorbeelden

Passief agressief gedrag is een manier van omgaan met frustratie, spanning of woede die vaak onopgemerkt blijft en toch behoorlijk schadelijk kan zijn.

Het kan moeilijk te herkennen en te begrijpen zijn, vooral omdat de persoon in kwestie niet rechtstreeks uitdrukking geeft aan hun negatieve gevoelens.

In dit artikel gaan we dieper in op wat passief agressief gedrag precies is, wat de betekenis ervan is en geven we enkele voorbeelden om het beter te begrijpen.

Wat is passief agressief gedrag?

Passief agressief gedrag is een manier van omgaan met frustratie, spanning of woede die vaak onopgemerkt blijft en toch behoorlijk schadelijk kan zijn.

Het komt tot uiting in indirecte en subtiele manieren, zoals het negeren van verzoeken, het te laat komen, het niet nakomen van afspraken, het geven van sarcastische opmerkingen of het doen alsof je iets niet begrijpt.

Deze manier van omgaan met emoties kan leiden tot conflicten en gebroken relaties, en kan ook schadelijk zijn voor de mentale gezondheid van degene die het gedrag vertoont.

Het is belangrijk om te leren hoe je op een gezonde manier kunt omgaan met negatieve gevoelens en hoe je passief agressief gedrag kunt voorkomen of ermee omgaan.

Voorbeelden om passief agressief gedrag te herkennen

Als je van huis uit nooit geleerd hebt om je emoties goed te uiten en dan voorname boosheid. Wanneer iets niet gaat zoals je wil zal je als kind al dit geuit hebben door een keer kwaad te worden of een huilbui te krijgen.

Vaak zie je een discrepantie tussen wat men denkt (agressief) en hoe men zich gedraagt (passief). Indien je dus altijd je eigen emoties binnen hebt weten te houden dan kan je passief agressief gedrag gaan vertonen. 

Hoe kun je passief gedrag herkennen? Een aantal kenmerken op een rijtje:

1. Sarcasme, je zorgt ervoor dat je net op het randje zit met je opmerkingen. 
2. Kritiek leveren, je bent constant kleinerende opmerkingen aan het maken
3. Je negeert of sluit mensen expres buiten (stiltebehandeling van de narcist). 
4. Je luistert of reageert niet op mensen als dit wel van je verwacht wordt
5. Je weet de situatie te manipuleren als de dingen niet gaan zoals jij graag wil. Je weet dan de boel te saboteren, je komt te laat of je afspraken niet na. 
6. De schuld afschuiven op een ander, terwijl je goed weet dat jij fout zit. 
7. Lege beloftes maken, dus ja zeggen maar het dan vooral niet doen. 

Er zijn een hoop vormen van passief agressief gedrag te noemen. Je kan er vast nog een aantal bedenken.

Het belangrijkste om te onthouden is dat passief agressief gedrag verankerd is in het onvermogen om gevoelens op een bepaalde manier te uiten. 

Laten we ook eens kijken naar de kenmerken van passief agressief gedrag. Wanneer iemand passief agressief gedrag vertoont wordt dit veroorzaak door een onderliggend iets. 

In de basis is niemand constant kwaad of chagrijnig. 

#1: Onzekerheid

Iemand die van nature erg onzeker is zal het lastig vinden om zichzelf aan de buitenwereld te tonen en zal emoties vaker opkroppen. Het vervelende is dat wanneer je alles binnen uit het er op een gegeven moment toch uit moet. En dus gebeurt dat onbewust toch.

Bijvoorbeeld: een vrouwelijke, oudere collega maakt in elke vergadering sarcastische, kwetsende opmerkingen. Diep van binnen heeft ze een klein hartje en probeert ze haar onzekerheid te maskeren met haar gedrag.

#2 Conflict vermijdend gedrag

Als een persoon er niet van houdt om ruzie te maken en het liever uit de weg gaat dan kan men ook sneller passief agressief gedrag vertonen. Deze persoon vindt het lastig om een discussie aan te gaan, diegene zal zich

In een toxische relatie schikt één van de partners constant naar de ander.

Deze partner lijkt altijd alles goed te vinden en houdt daardoor op een gegeven moment al zijn of haar emoties binnen. Diep van binnen begint er dan vanzelf iets te borrelen doordat de emoties niet uitgesproken worden.

#3: Prikkelbaar zijn

Passief agressieve mensen zijn niet de gezelligste mensen om mee om te gaan. Ze hebben last van een kort lontje en reageren overal prikkelbaar of boos op.

Je manipulatieve collega is van het minste of geringste al geïrriteerd, dit is meestal een uiting van een dieperliggende oorzaak en zit de ander gewoon echt niet lekker in zijn of haar vel. 

#4: Saboteren

Hier is de verbeterde versie:

Passief-agressieve mensen saboteren soms ook anderen. Als je bijvoorbeeld net niet gehoord hebt wanneer de precieze deadline van het artikel was, kan het zijn dat de ander je bewust saboteert. De manipulatieve saboteur weet heel goed wat hij of zij doet, maar zal dit nooit openlijk toegeven.

#5: Gevoelens en behoeften niet of bijna niet uiten

Aangezien andere mensen de toxisch persoon niet goed kunnen lezen voelt hij of zij zich onbegrepen. Diegene toont zijn of haar gevoelens niet waardoor een ander niet begrijpt waar hij of zij rekening mee moet houden.

In een narcistische relatie zal de narcistische partner zijn of haar gevoelens niet uiten zodat de partner van de narcist deze niet goed kan lezen of begrijpt. Op deze manier beschermt de narcist zijn of haar eigen gevoelens. 

#6: Somberheid en veel negativiteit 

Een toxisch persoon vindt het lastig om zijn of haar gevoelens te uiten en zal dus ook een hoop extra negativiteit als last met zich mee dragen. Passief agressief gedrag en somberheid of zwaar op de hand zijn gaan vaak samen.

Bijvoorbeeld wanneer een alleenstaande vader veel moeite met de opvoeding van zijn oudste kind kreeg, en geen hulp accepteerde. Hierdoor werd de vader chagrijnig en ging zelfs de kinderen negeren of maakte een vervelende opmerking.

Uiteindelijk werd de vader steeds meer somber en zocht op een gegeven ogenblik toch hulp en zo verdween het passief agressieve gedrag en verbeterde de gemoedtoestand van de vader en dus ook de relatie met de kinderen. 

Lees ook: Manipulatief Gedrag Herkennen: 10 Voorbeelden & Tips

Drie oorzaken van passief agressief gedrag

Er zijn mensen die altijd passief agressief gedrag vertonen, dit zijn toch wel vaak de mensen met weinig zelfvertrouwen en deze gaan elke vorm van conflict uit de weg. Bij een discussie of een conflict voelen zij zich erg onprettig.

Het is niet geheel bekend wat precies de oorzaak is van passief agressief gedrag. Onderzoekers hebben wel vastgesteld dat omgevings- en biologische factoren bijdragen aan het ontwikkelen van dit gedrag. Je kan dan denken aan de volgende drie dingen:

1. Opvoeding. Passief agressief gedrag ontstaat in iemands jeugd. Je kan dan denken aan de manier van opvoeden, bepaalde normen en waarden, de rollen in het gezin. Ook verwaarlozing, kindermishandeling of harde straffen kunnen er voor zorgen dat een kind op jonge leeft passief agressief gedrag ontwikkelt. 
2. Verdovende middelen. Het overmatig gebruik van alcohol of drug (in combinatie met een laag zelfbeeld) kan ervoor zorgen dat passief agressief gedrag ontstaat. 
3. Gezondheidsklachten. ook kunnen een aantal gezondheidsklachten zorgen voor passief agressief gedrag zoals: stress, depressie, angststoornissen etc.

Passief agressief gedrag is vaak een typische karaktertrek van een verborgen narcist.

Lees ook: De 4 Fasen van een Narcistische Relatie & Hoe Het Werkt

Hoe om te gaan met passief agressieve mensen? 

Wanneer je weet wat passief agressief is en hoe je dit kan herkennen dan kan je er ook wat mee doen. Vaak kan passief-agressief gedrag samengaan met een narcist.

Hier volgen 8 tips zodat je weet hoe je om kan gaan met passief agressieve mensen.

Tip 1: bewaak je eigen grenzen

Als je het idee krijgt dat iemand je passief agressief benadert zorg er dan voor dat je, je grenzen goed aan geeft door het geven van feedback. Wellicht heeft die ander helemaal niet door dat diegene je zo benadert. 

Maak duidelijk dat je dit gedrag niet accepteert en geef voorbeelden van hoe hun gedrag je heeft geraakt.

Tip 2: Communiceer helder en respectvol

Als je met een passief agressief iemand spreekt is het handig om duidelijk en respectvol de ander te benaderen.

Als iemand je beledigt of pijn doet met hun woorden of gedrag, zeg dan duidelijk dat je dit niet accepteert en waarom.

Wanneer je de boventoon wil voeren of je aanvallend overkomt dan zal de ander direct lastig gaan doen.

Hierbij is het goed om vanuit je gevoel te spreken zodat je boodschap minder bedreigend over komt.

Maar breng je mededeling wel op een krachtige, assertieve manier als je te zacht over komt zal de ander zich genoodzaakt voelen om bepaald gedrag te vertonen.

Tip 3: Confronteer de ander met zijn wisselende gedrag

Mensen die passief agressief gedragen vertonen kunnen lastig zijn in het maken afspraken.

Dit doen ze zodat ze een gevoel van macht over je krijgen. Je spreekt een aantal taken af zodat jullie de deadline die de baas aangegeven heeft gaat halen en dan blijkt dus dat de passief agressieve collega wederom zich niet aan de afspraken heeft gehouden.

Je zal diegene hier dus op moeten aanspreken en je moet met gedegen argument komen. Zorg dus dat je bijvoorbeeld een email correspondentie hebt om je verhaal kracht te geven. Het beste is om op een vriendelijke, maar assertieve manier de feedback te geven. 

Tip 4: Erken je eigen boze of angstige gedrag

Wellicht is het niet een ander, maar ben jij het zelf die bozig of angstig gedrag vertoont wat onder passief agressief gedrag valt. Ga bij je zelf na wat er precies aan de hand is, komt het echt doordat het op werk niet lekker loopt?

Tip 5: Luister naar kritiek en doe er wat mee

Wanneer iemand je confronteert met het feit dat je passief agressief gedrag vertoont, neem dit dan ter harte.

Het is natuurlijk nooit fijn om kritiek te horen maar schiet niet meteen uit je slof en ga eens bij jezelf na of er een kern van waarheid in zit wat de ander zegt?

Als jij zelf kan erkennen dat je dingen niet zo handig aanpakt, dan is dat de eerste stap naar verbetering, maar dan is het wel aan jou om er ook echt wat mee te doen.

Tip 6: Luister naar je eigen wensen

Doordat je, je gevoelens en behoeften niet goed uit wordt passief agressief gedrag veroorzaakt. Heb jij daar zelf ook last van?

Bedenk dan eens of jij passief agressief gedrag vertoont? Als het antwoord ja is dan moet je proberen om de bron aan te pakken.

Hoe komt het dat het je niet lukt om naar je eigen wensen te luisteren? Jij bent ook belangrijk en het is nu tijd om naar jezelf te gaan luisteren.

Wanneer je gehoor geeft aan je eigen wensen en behoeften dan zal je passief agressief gedrag langzaam verdwijnen. Je hoeft namelijk dat niet langer als middel te gebruiken om te krijgen wat je wil 

Tip 7: Spreek je eigen wensen uit

Zodra jij weet wat je wil kan je duidelijk je wensen aangeven, niet via een passief agressieve manier maar juist via een duidelijke en assertieve manier van communiceren. Als jij je behoeftes aangeeft dan kunnen andere mensen iets met die informatie.

En als ze je niet begrijpen dan zullen ze dat uitleggen aan je, dan is het voor iedereen duidelijk waar jullie op dat moment staan.

Je kan niet altijd krijgen wat je wil, maar je kan het wel altijd vragen. Dit zal ervoor zorgen dat je een hoop frustratie en onnodige ballast met je mee neemt. 

Tip 8: Werk aan je ontspanning

Als je, jezelf betrapt op passief agressief gedrag is het zorgen voor ontspanning ook erg van belang! Als je ontspant dan kan je goed bij jezelf nagaan wat je wensen, behoeften en frustraties zijn.

Lees ook: 7 Tips Voor Omgaan met een Narcistische Partner

Conclusie

Passieve agressief gedrag gedrag en narcisme kunnen samen voorkomen en zijn niet altijd meteen duidelijk.

Veel hiervan lijken in eerste instantie niet agressief, maar in combinatie met verborgen narcisme kunnen ze vaak voorkomen en een belangrijk deel uitmaken van hoe iemand functioneert.

Dit legt veel druk op een toxische relatie, of het nu gaat om een ​​vriendschap, een romantisch partnerschap of een werkrelatie.

Doe onze gratis ‘Narcisme’ test en ontdek je of je werkelijk met een narcist te maken hebt. Je ontvangt direct de uitslag en krijgt ook een gratis hulpgids met advies van professionals en ervaringsdeskundigen.

Vul hieronder de Narcisme test in en je krijgt direct de uitslag en de hulpgids: