Heb je ooit iemand ontmoet die beweert verlicht te zijn, maar zich gedraagt alsof ze een rechtstreeks telefoontje met het universum hebben? Welkom in de gevaarlijke wereld van spiritueel narcisme.
Terwijl sommigen in meditatieve stilte zoeken naar innerlijke rust, zijn er anderen die, na één yogales, beweren alle antwoorden te hebben.
Als je nieuwsgierig bent naar wat spiritueel narcisme precies is en hoe je de signalen van een spirituele narcist kunt herkennen, blijf dan vooral lezen.
Pak je kristallen en zet je chakra’s in de startblokken, want we duiken diep in dit fascinerende onderwerp.
Doel van deze blog: Dit blog is bedoeld om je bewust te maken van het concept ‘spiritueel narcisme’ en hoe je het kunt herkennen. We verkennen de subtiele manieren waarop narcisme zich kan manifesteren in spirituele praktijken, zodat je beter in staat bent om authentieke spirituele expressies te onderscheiden van manipulatieve.
Wat is een spirituele narcist?
Stel je een persoon voor die graag vertelt over hun ochtendmeditatie, hun yoga routine of hoeveel spirituele boeken ze hebben gelezen. Ze voelen zich vaak ‘meer verlicht’ dan anderen en kunnen soms een beetje neerbuigend doen naar degenen die hun pad niet volgen.
Spirituele narcisten kunnen je zelfs proberen over te halen om te doen wat zij doen, of je juist bekritiseren omdat je ‘nog niet wakker bent’. Kortom, ze plaatsen zichzelf op een hoger platform in de wereld van spiritualiteit.
Ze kunnen vrienden en kennissen proberen te bekeren tot hun spirituele pad of juist anderen bekritiseren voor hun vermeende gebrek aan zelfinzicht. De spirituele narcist trekt een duidelijke lijn tussen degenen die ‘de waarheid kennen’ en degenen die weigeren ‘het pad te volgen’. Hun uiteindelijke doel, zoals elke narcist, is om zichzelf op een voetstuk te plaatsen.
Lees ook: Dit zijn de belangrijkste kenmerken van narcisme.
Spiritueel Ego versus Spiritueel narcisme
Het concept van een opgeblazen ego is niet vreemd als het gaat om narcisme. Bij spiritueel narcisme is dit ego specifiek gekoppeld aan iemands overtuigingen over hun spirituele identiteit.
Terwijl echte spirituele groei draait om verbinding, gaat het ook om het herkennen van overeenkomsten tussen onszelf en anderen. Echter, de spirituele narcist heeft andere drijfveren.
Zij worden gedreven door de behoefte om zich af te scheiden. Ze willen zich superieur voelen aan hun medemensen. Ze zoeken bevestiging dat hun spirituele overtuigingen authentieker zijn dan die van anderen.
Hoe herken je spiritueel narcisme?

Spiritualiteit gaat vaak hand in hand met liefde, begrip en verbinding. Maar wat als deze mooie kwaliteiten worden overschaduwd door ego en zelfverheffing?
Spiritueel narcisme kan zich op slinkse wijze in onze relaties en gemeenschappen nestelen, waardoor de kernwaarden van echte spiritualiteit worden vertroebeld.
Deze studie benadrukt het fenomeen van spiritueel narcisme, waarbij individuen spiritualiteit gebruiken om hun ego en gevoel van superioriteit een boost te geven, in plaats van oprecht op zoek te gaan naar spirituele groei.

Hieronder volgen 12 kenmerken om te helpen bij het herkennen van spiritueel narcisme in je omgeving:
Kenmerk 1: Ze gebruiken religie als wapen
Spirituele narcisten benadrukken vaak hun ‘spirituele superioriteit’ en gebruiken hun geloof als een wapen. Bijvoorbeeld: wanneer iemand een andere mening heeft, wordt er direct een religieuze tekst aangehaald om die persoon te corrigeren
Kenmerk 2: Ze Halen Je Naar Beneden
Spirituele narcisten gebruiken vaak hun eigen interpretatie van spiritualiteit als een wapen om anderen te kleineren of te onderdrukken. In plaats van spiritualiteit te benaderen als een pad naar verlichting, persoonlijke groei en verbinding met anderen, wordt het door hen gebruikt als een middel om superioriteit en macht te verkrijgen.
Zulke individuen kunnen vaak opmerkingen maken die suggereren dat hun spirituele inzicht of praktijken hen op de een of andere manier verheffen boven anderen. Voorbeelden van hun gedrag kunnen zijn:
- Ze insinueren dat ze meer “verlicht” of “spiritueel geavanceerd” zijn dan anderen.
- Ze kunnen je gevoelens, gedachten of acties bekritiseren door te suggereren dat ze voortkomen uit een gebrek aan spirituele diepgang of inzicht. Een voorbeeld hiervan is: “Als je echt spiritueel was, zou je dit niet zo voelen.”
- Ze kunnen vaak opscheppen over hun spirituele prestaties, meditatiesessies of de spirituele leiders die ze hebben ontmoet, met als impliciete boodschap dat ze spiritueel superieur zijn.
- Ze kunnen spiritualiteit gebruiken als een rechtvaardiging om negatieve of schadelijke gedragingen te minimaliseren of te ontkennen, zoals: “Ik ben op een hoger spiritueel pad, dus je zou niet moeten voelen wat je voelt.”
In wezen wordt spiritualiteit door een spirituele narcist niet gebruikt als een middel om liefde, begrip en verbinding te bevorderen, maar eerder als een hulpmiddel om te oordelen, te scheiden en anderen naar beneden te halen.
Kenmerk 3: Onfeilbaarheid
Spirituele narcisten beweren nooit fouten te maken. Wanneer ze een fout maken in het volgen van hun geloof, zeggen ze bijvoorbeeld: “Ik heb een andere interpretatie ontvangen van het universum.”
Kenmerk 4: Selectieve Schriftgeleerdheid
Spirituele narcisten draaien teksten zodat het hun uitkomt. Als bijvoorbeeld iemand hen confronteert met een ongewenst gedrag, antwoorden ze met een willekeurige tekst die hun acties rechtvaardigt.
Kenmerk 5: Het ‘Speciale’ Geloof

Spirituele narcisten voelen zich verheven boven anderen. Iemand zegt bijvoorbeeld: “Ik mediteer twee uur per dag; ik zit op een hoger spiritueel niveau dan jij.”
Kenmerk 6: Altijd In Debat
Elke discussie wordt een debat over geloof. Als iemand zegt dat hij een andere vorm van meditatie beoefent, beginnen ze direct te argumenteren waarom die van hen beter is.
Kenmerk 8: Geloof Boven Wetenschap
Voor de spirituele narcist staat persoonlijk geloof of overtuiging altijd boven harde wetenschap. Ze klampen zich vast aan hun spirituele overtuigingen, soms ten koste van overweldigend wetenschappelijk bewijs.
Ze zijn mogelijk snel geneigd om moderne geneeskunde te negeren, zelfs als de wetenschap erachter onbetwistbaar is. Een typische gedachte kan zijn: “Waarom zou ik medicijnen nemen als ik gewoon kan mediteren en genezen?”
Ken je nog het ‘medium’ Jolanda? Volgens het Openbaar Ministerie leidde Jomanda, in haar rol als zorgverlener, actrice Sylvia Millecam af door te stellen dat ze geen borstkanker had.
Jomanda heeft de actrice Sylvia Millecam afgeraden om zich te laten opereren.1‘Jomanda raadde Sylvia Millecam operatie af’ – Het Parool
Hierdoor zou ze medeverantwoordelijk zijn voor haar overlijden. Sylvia Millecam stierf in augustus 2001 aan de gevolgen van borstkanker.
Kenmerk 9: Verdraaide Werkelijkheid
Het wereldbeeld van een spirituele narcist kan behoorlijk vertekend zijn door hun diepe geloofssystemen.
Ze kunnen negatieve gebeurtenissen of wereldproblemen afdoen als ‘slechts illusies’, waardoor ze de ernst van bepaalde situaties minimaliseren of negeren.
Een opmerking als “Ik zie de pijn en het lijden in de wereld niet, het is allemaal een illusie voor mij”. Dit kan een reflectie zijn van hun verdraaide werkelijkheidszin.
Kenmerk 10: Zoeken Naar Diepere Betekenis

Ze hebben de neiging om betekenissen en tekenen te zoeken in de meest alledaagse gebeurtenissen. Een simpele gebeurtenis kan worden opgeblazen tot een kosmische betekenis.
Zoals het voorbeeld: “De kat miauwde twee keer vandaag; het universum vertelt me dat ik op een spirituele reis moet gaan.” Ze zien overal ‘tekens’, zelfs als ze er niet zijn.
Kenmerk 11: Oordelend
In plaats van een open hart en geest te hebben, hebben spirituele narcisten vaak een veroordelende houding.
Ze zijn misschien snel om iemands spiritualiteit of waarden in twijfel te trekken als ze niet voldoen aan hun specifieke normen.
Stel je voor: je bent op een bijeenkomst en vertelt dat je nog nooit aan yoga hebt gedaan.
In plaats van je te vragen naar je eigen spirituele pad of interesses, krijg je een minachtende blik en de opmerking: “Ze doet niet aan yoga, dus ze is zeker niet spiritueel ontwaakt.”
Deze houding is niet alleen oppervlakkig, maar ook schadelijk. Het gaat ervan uit dat er maar één juiste manier is om spiritueel te zijn en dat alle andere paden inferieur zijn.
Het is belangrijk om te onthouden dat spiritualiteit persoonlijk en uniek is voor elk individu.Het is niet aan anderen om te beslissen welk pad ‘juist’ of ‘verkeerd’ is.
Spiritueel narcisme toont zich vaak in deze snelle oordelen, die meer zeggen over de narcist dan over de persoon die wordt beoordeeld. Want een narcist is niet gelukkig.
Kenmerk 12: Niet In Staat Tot Vergeving
Waar vergeving centraal zou moeten staan, houden ze wrok vast. “Ja, ik probeer spiritueel te zijn, maar wat hij heeft gedaan, kan ik nooit vergeven.”
Dit zijn de nuances van spiritueel narcisme. Het is belangrijk om bewust te zijn van deze kenmerken. Zodat je deze patronen in je omgeving of zelfs in jezelf kunt herkennen.
Lees ook: Zo ga je om met een narcistische partner.

Met welk type narcist heb ik te maken?
Vermoed jij dat je met een narcist te maken hebt? Doe de gratis narcisme test ( 4 min.) en kom direct te weten met welk type narcist je te maken hebt.
Hoe ga je om met spiritueel narcisme? 5 Tips
Spiritueel narcisme kan een moeilijke uitdaging zijn, vooral als de persoon dichtbij je staat. Maar, zoals bij elke uitdaging, zijn er manieren om ermee om te gaan zonder je eigen spirituele welzijn in gevaar te brengen. Hier zijn enkele tips:
Tip 1: Vermijd confrontatie
Spiritueel narcisten kunnen slecht omgaan met kritiek of twijfel over hun overtuigingen. Een discussie kan snel escaleren. Probeer gevoelige onderwerpen, vooral rond spiritualiteit, te vermijden.
Uit onderzoek blijkt dat mensen eerder geneigd zijn spirituele en psychologische groei na te streven als een manier om hun gevoel van eigenwaarde te vergroten en persoonlijke vervulling te bereiken. De kritiek op dit streven kan snel escaleren.
Tip 2: Neem hun kritiek niet persoonlijk
Onthoud dat de behoefte van een spirituele narcist om te bekritiseren voortkomt uit hun eigen onzekerheden. Jouw spirituele pad is persoonlijk en hoeft niet te voldoen aan de normen van iemand anders.
Tip 3: Stel duidelijke grenzen
Het is prima om blij te zijn voor hun spirituele reis, maar laat ze niet jouw overtuigingen of praktijken domineren. Geef duidelijk aan dat je hun pad respecteert, maar dat je ook vasthoudt aan je eigen overtuigingen.
Tip 4: Bouw een ondersteunend netwerk

Het is belangrijk om mensen om je heen te hebben die je steunen, vooral als een spiritueel narcist je probeert te beïnvloeden. Deze steungroep kan je helpen gegrond te blijven.
Tip 5: Blijf trouwen aan je eigen waarden
Neem de tijd om te reflecteren op je eigen overtuigingen en waarden. Door je eigen spirituele centrum te kennen, kun je vasthouden aan wat voor jou belangrijk is, zelfs als iemand anders je probeert te overtuigen.
Omgaan met spiritueel narcisme is zeker niet eenvoudig. Maar met deze tips kun je jezelf beschermen en je eigen spirituele pad volgen. Zonder te worden afgeleid door de overtuigingen en gedragingen van anderen.
Kan een spirituele narcist veranderen?
Helaas zien spirituele narcisten zelden zelf hun problematisch gedrag in. Voor spirituele narcisten kan dit nog uitdagender zijn omdat zij geloven dat ze een pad van juistheid en waarheid volgen.
Willen zij veranderen, dan zal dit uit hun eigen initiatief moeten komen. En die kans is helaas erg klein.
Tot slot
Echte spiritualiteit draait om het cultiveren van innerlijke rust, het smeden van authentieke verbindingen en het koesteren van liefde voor zowel onszelf als voor anderen.
Wanneer iemand in je omgeving zichzelf op een voetstuk plaatst op basis van hun spirituele overtuigingen of gewoonten, is het wellicht verstandig om een moment te nemen om hun houding te evalueren. Het is essentieel om het onderscheid te kunnen maken tussen oprechte spirituele toewijding en louter spiritueel vertoon.
Bescherm jezelf door afstand te nemen van spirituele narcisten waar mogelijk. Of zoek strategieën om op een gezonde manier met hun gedrag om te gaan. Meer informatie daarover vind je hier.